Historia powstania kościoła w Lisowie i utworzenia parafii

Historia Lisowa

autor: Stanisław Jackiewicz

     Miejscowości o nazwie Lisów jest w Polsce aż 9. Nasz Lisów znajduje się w północno – zachodniej części obecnego województwa podkarpackiego (dawniej krośnieńskiego), powiecie jasielskim i gminie Skołyszyn, która na  zachodzie graniczy z gminą Biecz, od południowego zachodu z gminą Lipinki. Na południu i wschodzie graniczy z gminą Jasło, a północno – wschodnia granica oddziela ją od gminy Brzyska. Naszymi sąsiadami są wsie: Skołyszyn, Siepietnica, Święcany, Jabłonica, Lipnica Górna i Bączal Górny.

historia Lisowa województwo podkarpackie

  Wg J. Kondrackiego gmina w całości znajduje się na obszarze Zewnętrznych Karpat Zachodnich. Północna część wchodzi w skład Pogórza Ciężkowickiego, a południowa znajduje się na obszarze Obniżenia Gorlickiego. Skałę macierzystą większości gleb tworzą utwory fliszowe, które po silnych ruchach tektonicznych w starszym trzeciorzędzie uległy przemieszczeniom i stąd rozmieszczenie skał glebotwórczych wykazuje duże zróżnicowanie. Budowa geologiczna wpłynęła na ukształtowanie terenu – północna część gminy odznacza się rzeźbą wzgórkową z fragmentami rzeźby wysokopagórkowatej, a środkowa część posiada rzeźbę równinną, która na południu przechodzi w falistą z fragmentami rzeźby pagórkowatej. Lisów znajduje się na pograniczu tych dwóch jednostek z przewagą rzeźby pagórkowatej, co w dużym stopniu  utrudnia prace uprawowe i powoduje zagrożenie przez erozję wodną wierzchnich warstw gleb. (W literaturze dot. tego obszaru często spotykamy określenie, mówiące, że Lisów znajduje się na lewym brzegu rzeki Ropy, co z punktu widzenia geomorfologii jest niesłuszne, gdyż brzegiem nazywamy pas terenu wynurzający się przy niskim stanie wody, a zalewanym przy stanie średniowysokim.)

     Występujące na terenie gminy warunki klimatyczne są średnio korzystne dla rolnictwa – średnia roczna temperatura wynosi 7,5°C, a suma rocznych opadów waha się od 750 do 850 mm.

     W Lisowie, podobnie jak na obszarze całej południowo – wschodniej Polski, rolnictwo charakteryzuje się silnym rozdrobnieniem. Warunkuje to określone możliwości produkcyjne i sprawia, że przeważająca większość istniejących gospodarstw odznacza się niskimi dochodami przy wyższych jednostkowych kosztach produkcji. Istniejące „gospodarstwa rodzinne” w większości produkują w celu częściowego zaspokojenia własnych potrzeb żywnościowych. Tylko niewielka część produkcji tych gospodarstw przeznaczona jest na sprzedaż, co wynika ze zmniejszenia popytu na rodzime produkty rolnicze na rynku krajowym. Obecnie jest to obszar rolniczy na którym podobno od czasu do czasu miejscowa ludność znajduje resztki nietypowych cegieł i kamieni spojonych zaprawą. Krążą też różne pogłoski o istniejącym korytarzu pod Grodziskiem, do którego wstęp zagrodzony jest kratą, czego jednak nie potwierdziły prowadzone badania archeologiczne.

    We wczesnym średniowieczu (od VI w.n.e.) wraz z osadnictwem wiślańskim nastąpił rozwój osadnictwa w Małopolsce. Istnieje hipoteza, że gród w Lisowie wraz z grodami w Kunowej i Przysiekach stanowił fragment systemu obronnego przy szlaku na Ruś – Ryc.2:

historia Lisowa województwo podkarpackie

     Dowodem potwierdzającym istnienie takiego grodu w okresie średniowiecza na terenie Lisowa są znaleziska w postaci cegieł czy też kawałków  żelaza na obszarze zwanym Grodziskiem. Lisów od 1326 r. do 1986  należał do jednej z najstarszych parafii – parafii pw. Św. Katarzyny w Sławęcinie.


    Wieś ta, jako własność niejakiego Paszka lokalizowana była na prawie magdeburskim w czasach Kazimierza Wielkiego,   o czym świadczą zapisy z 1398 roku.  W źródłach historycznych wspomnienie   o parafii w Sławęcinie pojawia się również w 1398 r. J. Długosz  podaje, że należały do niej okoliczne wioski, w tym również Lisów.

  Jak podają dokumenty wizytujące, pierwszy kościół w Sławęcinie był konstrukcją drewnianą, w stylu późnogotyckim. Obok niego znajdowała się dzwonnica z dwoma dzwonami oraz budynki plebanii, wikarówki, szkoły parafialnej i szpitala dla ubogich. Istniejący dziś kościół powstał w 1779 roku dzięki staraniom ks. Michała Dyktanowicza i ówczesnego właściciela Sławęcina – Ignacego Bętkowskiego. W dniu 25 listopada 1799 roku nastąpiło poświęcenie świątyni przez kanonika kolegiaty bobowskiej, ks. Walentego Kobierskiego.

    Od dnia 26 czerwca 1986 roku, kiedy to dekretem Kurii Biskupiej w Przemyślu erygowano parafię w Skołyszynie, Lisów wraz z Kunową wszedł w skład nowej parafii.

     Po 9 latach, dekretem z dnia 25.12.2005 . z parafii Św. Józefa w Skołyszynie zostało wydzielone terytorium nowej parafii w Lisowie. W skład parafii włączono dodatkowo kilka numerów domów parafii w Bączalu Dolnym, leżących na pograniczu tych wsi. Dotychczasowy kościół filialny p.w. Matki Bożej Królowej Polski przejął funkcję kościoła parafialnego. Proboszczem nowej parafii został ks. Stanisław Szajna, który w 2006 r. przystąpił do przebudowy kościoła. 

Historia Powstania Kościoła w Lisowie i utworzenia parafii

      Kościół parafialny w Lisowie który został całkowicie przebudowany na nowy (dobudowano prezbiterium, zakrystię, chór, przedsionek) był wykonany na starym który został wybudowany na drewnianym domu. Oto jego historia: mieszkańcy Lisowa poprzez wieki należeli do parafii w Sławęcinie która powstała w pierwszej połowie XIII wieku. Jednak zbyt duża odległość od kościoła parafialnego, dochodząca nawet do 6 km sprawiła że pragnęli mieć oni własną świątynię. W trosce o nich ks. Józef Śnieżek w tajemnicy przed ówczesnymi władzami postanowił zaadoptować jeden z budynków w Lisowie na tymczasową kaplicę. W roku 1974 w październiku powstała pierwsza myśl i pierwszy remont domu który ofiarowała pani Helena. 1974 grudzień plany remontu wewnątrz i próbka sufitu. Drewniany dom pod przyszły kościół w Lisowie ofiarowała pani Helena Korzeniowska. Zachował się oryginalny protokół z przesłuchania Prokuratury Rejonowej w Jaśle z dnia 27 marca 1975 roku dokonanego przez wiceprokuratora A. Baltaza ( dostępny w kronice parafialnej) w związku z przebudową domu pani Korzeniowskiej na kościół. Cytuję” W toku przeprowadzonych dotychczas ustaleń, że istotnie Helena Korzeniowska, przy pomocy kilku osób, dokonała odpowiednich przeróbek, zmieniających pierwotne przeznaczenie własnego domu mieszkalnego. Nie posiadała ona pozwolenia na dokonanie przebudowy i osoby które pomagały jej wiedziały o tym.” Osobami pomagającymi byli:


Bronisław Wójcik – Lisów 7

Stanisław Sarnecki – Lisów 57

Józef Zięba  – Lisów 60

Idzik Franciszek – Lisów 85

Jasiewicz Władysław –  Lisów 36

Czekański Franciszek – Lisów 59

Kołodziej Adolf – Lisów 166

Stój Franciszek  – Opacie 59

Pięta Bronisław  – Lisów 53

     W tym przerobionym na kaplicę domu w noc z 13 na 4.12.1974 roku została odprawiona pierwsza Msza św. w Lisowie. 14 grudnia 1974 roku o godz:9 rano zebrała się cała wioska . Wcześniej prace remontowe trwały do 2 w nocy. Ks. Józef Śnieżek z obawy przed władzami i prześladowaniem spędził całą noc w kościele. Głównym inicjatorem powstającego kościoła był ks. Józef Śnieżek, a pani Helena Korzeniowska która podarowała dom pod kaplicę – była jego gospodyni w Sławęcinie. Zaznaczyć należy że Pani Helena Korzeniowska jako wynagrodzenie za oddany dom pod kościół otrzymała mieszkanie w Jaśle.26 grudnia 1974 roku kościół nazwany kaplicą poświęcił ks. biskup ordynariusz. Początkowo przy pracy najwięcej angażowali się Bronisław Wójcik, Bronisław Pięta, Franciszek Stój. Później dołączyli pozostali wyżej wymienieni. Ks. Józef Śnieżek i pani Korzeniowska za swoje postępowanie zostali przez władze ukarani grzywną. W marcu i kwietniu 1975 roku toczyły się dochodzenia i rozprawy sądowe w związku z nielegalnymi przeróbkami domu na kościół. 3 maja 1975 roku odbył się pierwszy odpust w Lisowie. Sprawowanie Eucharystii w drewnianej kaplicy nie trwało bardzo długo. Mieszkańcy Lisowa zapragnęli mieć murowany kościół .Wiosną latem i jesienią 1980 roku budowano murowany kościół. Mimo niełatwych czasów i ogromnych trudności z materiałami budowlanymi ks. Śnieżkowi udało się obudować drewnianą kaplicę i po jej wyburzeniu powstał murowany kościół. 21 08.1983 roku został on poświęcony przez ks. Bp Ignacego Tokarczuka .W zimie 1983 roku następuje nagła choroba ks. Śnieżka który umiera 19 stycznia 1984 roku. Wiosna, lato jesień 1984 to czas nawiedzenia krzyża w Lisowie a 2 lutego 1985 roku ma miejsce uroczyste wprowadzenie Obrazu Matki Bożej do kościoła. W 1985 roku ks. Bp Ignacy Tokarczuk utworzył parafię w Skołyszynie, a kościół w Lisowie został kościołem filialnym. Proboszczem został mianowany ks. Tadeusz Wawryszko.

      W 1986 roku w marcu po raz pierwszy miały miejsce obrzędy Triduum Paschalnego i Rezurekcja. W 2004 roku ks. Bp Kazimierz Górny powołał rektorat w Lisowie. Rektorem został ks. Stanisław Szajna. 25.1.2005 dekretem ks. Bp Kazimierz Górnego kościół w Lisowie zostaje kościołem parafialnym pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski w Lisowie a proboszczem ks. Bp mianował ks. Stanisława Szajnę. Lata 2006-2011 to gruntowna przebudowa świątyni w której z murowanego kościoła z lat 80 -tych zostało trochę posadzki i 40% bocznych ścian. Wszystko inne zostało zmienione. Wydarzenia tamtego czasu wspomina jeden z jego głównych bohaterów pan Bronisław Wójcik. Oto jego wspomnienia tamtych dni i trudnego czasu komunistycznego: ” Gdy przebudowywano dom Heleny Korzeniowskiej na obiekt sakralny był to czas kiedy obowiązywały rządy komunistyczne. Władze nie sprzyjały rozwojowi kościoła, nie udzielały zezwoleń na budowy obiektów sakralnych. Jeżeli zdecydowano się na wykonanie takich prac to odbywało się to wszystko potajemnie. W razie kontroli ze strony władz gminy tłumaczono się, że prowadzi się remont domu na zlecenie właściciela. W sytuacji, gdy udało się te prace doprowadzić do końca i kapłan odprawił Msze Świętą, władze nie mogły przeszkadzać w dalszych spracowaniach Mszy Świętych.   W czasie wykonywania prac przy przebudowie domu Heleny Korzeniowskiej a było to końcem listopada 1974r przysłano na kontrolę pracownika z Urzędu Gminy Skołyszyna z wydziału budowlanego był nim Zenon Szura. Pytał nas: „Co robimy.?”Tłumaczono się, ze prowadzi się remont domu . W czasie kontroli przeprowadzane były prace związane z tynkowaniem ścian i wstawianiem okien. Pracowali przy nich: Stój Franciszek, Pięta Bronisław, Wójcik Bronisław. 

     Dalsze prace przy przebudowie prowadzone były w grudniu 1974 r. Prace wykonywane były na dole i na strychu m.in. obijanie płytami pilśniowymi sklepienia. Jednego wieczoru pod dom pani Heleny podjechał samochód milicyjny i wysiadło z niego dwóch funkcjonariuszy. Kazali nam oni zejść z strychu, spisali nas. A pracowało wtedy 9 osób. Byli to Bronisław Wójcik, Stanisław Sarnecki, Zięba Józef, Idzik Franciszek, Jasiewicz Władysław, Czekański Franciszek, Kołodziej Adolf, Stój Franciszek, Pięta Bronisław. Zadawali oni pytania dotyczące prac „Dla kogo to robimy.?”, odpowiadaliśmy bez większego zastanowienia, że są to prace wykończeniowe wykonywane zgodnie z zaleceniami właścicielki domu. Kiedy milicja odjechała my wróciliśmy do wykonywania dalszych prac. Wieczorem dnia 12 grudnia 1974r. cztery osoby dostały wiadomość od ks. Józefa Śnieżka. Byli to Kołodziej Adolf, Pięta Bronisław, Wójcik Bronisław, Czekański Franciszek. Ks. Śnieżek prosił nas o to abyśmy wieczorem czekali na niego na Lisówku przy drodze głównej. Kiedy dotarliśmy na miejsce okazało się, że to Ks. Śnieżek czekał już nas w samochodzie. Wsiedliśmy do niego i pojechaliśmy na plebanie do Sławęcina było to gdzieś około godziny 21.00 . Na plebani czekaliśmy do godziny 2400. Około tej godziny na plebanie przyjechał pan Jan Pawluś , przyjechał on wozem z końmi. Razem z ks. Śnieżkiem wsiedliśmy na wóz i udaliśmy się w stronę Harklowej. Tam byliśmy umówieni z panem Sepiołem, który był stolarzem. To on wykonał do kaplicy w Lisowie ołtarz, ambonę i trzy pary drzwi. Po odbiorze tych wszystkich rzeczy ruszyliśmy wozem w stronę Skołyszyna. Baliśmy się, ponieważ wiedzieliśmy, że w każdej chwili możemy zostać skontrolowani. Tym bardziej, że noc była bezchmurna i była dobra widoczność. Staraliśmy się nie jechać drogą główną tylko drogami bocznymi, wiedzieliśmy, że jadąc drogą główną bylibyśmy bardziej narażeni na kontrolę. Po przejeździe mostu w Skołyszynie pojechaliśmy w stronę Sławęcina, a później w stronę Bączalu, a następnie w stronę cegielni i dudkowie. Kiedy dojechaliśmy do Lisowa, czekało tam na nas kilka osób. Wszystkie przywiezione przez nas rzeczy ukryliśmy w stodole Adolfa Kołodzieja. Końcowe przygotowania do odprawienia Mszy Świętej miały miejsce 14 grudnia 1974 r. Była to sobota. W nocy rozebrano kuchnie, zlikwidowano ściany działowe i wyburzono sufit. Działo się to wszystko wieczorem i w nocy. Kiedy zakończono wszelkie prace ks. Śnieżek zamknął się od środka w kaplicy i oczekiwał następnego dnia. Wyszedł o godzinie 900 i wprowadził wiernych do kaplicy i rozpoczęła się Msza Święta, wszystko to miało miejsce w dniu 15 XII 1974 r. Ku radości wiernych nic nie przerwało jej odprawiania. Ks. Śnieżek zaprosił biskupa Tokarczuka i w swoim imieniu jak i w imieniu wiernych prosił o poświęcenie kaplicy. Odbyło się ono 26 grudnia 1974 r. Kiedy władze dowiedziały się, że w kaplicy została przeprowadzona Msza Święta odbyły się przesłuchania. Miały one miejsce na posterunku milicji w Skołyszynie. Byliśmy wzywani na przesłuchania, aż trzy razy. Wiedzieliśmy, że nie możemy zeznać prawdy tylko upierać się przy tym, że wszelkie prace były prowadzone dla właścicielki domu a tym bardziej nie mogliśmy wspominać, że z tym wszystkim związany był ksiądz Śnieżek. Przesłuchujący grozili nam, że za fałszywe zeznania grożą nam grzywny a nawet więzienie ale my upieraliśmy się przy swoim i złożyliśmy podpisy pod swoimi zeznaniami. Po przesłuchaniach otrzymaliśmy postanowienie Prokuratury Rejonowej w Jaśle z dnia 23 marca 1975 roku, wydane przez wiceprokuratora Adama Baltaza. W maju 1975 roku odbyła się rozprawa w sądzie w Jaśle. Uczestniczyło w niej 6 osób. Ks. Śnieżek, Helena Korzeniowska jako oskarżona. Natomiast Idzik Franciszek, Kołodziej Adolf, Wójcik Bronisław i Zięba Józef jako świadkowie. Po zapadnięciu wyroku oskarżeni dostali karę w wysokości 3500zł grzywny dodatkowo musieli pokryć koszta sądowe. Po zakończeniu rozprawy ks. Józef Śnieżek zaczął się starać o zezwolenie na dobudowanie punktu katechetycznego. Kiedy dostał pozwolenie, został ubity fundament przy drewnianej kaplicy od zachodniej strony na szerokość całej kaplicy. W następnym roku ubito dalszą cześć fundamentu koło kaplicy na nowy kościół murowany a następnie rozpoczęto budowę nowego kościoła. Jednak trudno było zakupić materiał na budowę. Mieszkańcy Lisowa nie podali się tak łatwo kupowali materiał na siebie a później przewozili go na miejsce budowy nowego kościoła. I tak wspólnymi siłami został wybudowany kościół w Lisowie. Wszystkie prace przy budowie wykonywane były przez mieszkańców Lisowa nieodpłatnie jako darowizna. Po zakończeniu budowy nowego kościoła w Lisowie, stojącą w jego środku kaplicę drewnianą rozebrano. Po usunięciu kaplicy przystąpiono do wykończenia wnętrza nowego kościoła. Ubito posadzkę betonową, wytynkowano ściany, obłożono boazerią sklepienie kościoła. Po ukończonych pracach ksiądz Śnieżek zwrócił się z prośbą do Biskupa Tokarczuka o poświęcenie murowanego kościoła, poświecenie odbyło się w dniu 21. 08. 1983r.”

     Terytorium nowej parafii zostało wydzielona z Parafii Sw. Józefa w Skołyszynie oraz kilku numerów domu parafii w Bączalu Dolnym. Funkcję kościoła parafialnego przejął dotychczasowi kościół filialny p.w. Matki Bożej Królowej Polski w Lisowie.  Zanim doszło do erygowania nowej parafii Biskup Rzeszowski chciał się przekonać czy prośby mieszkańców wsi Lisów o utworzenie w tej wiosce nowej parafii są uzasadnione i czy rodziny są w stanie utrzymać księdza. Dlatego zlecił dotychczasowemu wikariuszowi parafii Skołyszyn Stanisławowi Szajnę ,pełnienie funkcji rektora od września 2004r. i zaadaptowanie na potrzeby nowej plebanii dotychczasowego budynku katechetycznego. Ofiarność mieszkańców Lisowa i zaangażowanie w prace przebudowie nowej plebanii była wielka, a tempo prac ogromne. Trzeba podkreślić, że budynek w stanie surowym udało się przerobić i wykończyć w trzy miesiące. Ksiądz mógł już przed św. Mikołajem 2004r. wprowadzić się do nowej plebanii. Wiosną 2005r budynek został otynkowany i skończony. Dnia 16.08.2005r. na plebanii w Lisowie spotkała się komisja w składzie: ks. Józef Stanowski, ks. Janusz Sądel, ks. Eugeniusz Królik, ks. Tadeusz Wawryszko, ks. Wiesław Willer, ks. Stanisław Szajna. Komisja określiła terytorium nowej przyszłej parafii. Wzięła również pod uwagę wolę wiernych posiadania odrębnej parafii oraz możliwość utrzymania parafii i duszpasterza proponując ks. biskupowi utworzenie nowej parafii. Biskup Rzeszowski Kazimierz Górny uczynił to dekretem z dnia 06.12.2005 . który wszedł w życie 25.12.2005 . W ten sposób spełniło się pragnienie mieszkańców o posiadaniu w swojej wiosce parafii i księdza który na stałe rezydując na jej terenie będzie mógł otoczyć ich troską duszpasterską, modlitwą, sprawowaniem sakramentów świętych.

 

Obecny wygląd kościoła parafialnego:

Najważniejsze daty

Powstanie myśli i pierwsze remontowanie domu

Pilny remont wewnątrz budynku, przeróbka sufitu

Gruntowne przeróbki i ostateczna decyzja o odprawieniu pierwszej Mszy Świętej w niedzielę 14. grudnia 1974 r. Zebrała się prawie cała wioska, prace trwały do godziny 2.00 w nocy

Godz 9.00 – pierwsza Msza Święta. Codziennie Msza Święta odbywa się wieczorem aż do poświęcenia kościoła. do świąt Bożego Narodzenia i dalsze prace przy kościele

Poświęcenie kościoła (nazywanego kaplicą) – poświęcił go ks. biskup ordynariusz

Dochodzenie i rozprawa sądowa w związku z nielegalnym przerobieniem domu na kościół

Pierwszy odpust w Lisowie

Prace c.d.

Poświęcenie kościoła po przebudowie – ks. biskup ordynariusz

Nagła choroba ks. Józefa Śnieżka

Dzień modlitw o zdrowie ks. Józefa Śnieżka

Śmierć ks. Józefa Śnieżka

Nawiedzenie krzyża – Lisów

Uroczyste wprowadzenie obrazu Matki Boskiej do kościoła

Misje w parafii w Lisowie

Po raz pierwszy obrzędy Triduum Paschalnego i rezurekcja w Lisowie